Wycena nieruchomości i operat szacunkowy to pojęcia z którymi kredytobiorca najczęściej spotyka się dopiero w chwili rozpoczęcia rozmów z bankiem, czy doradcą finansowym o kredycie hipotecznym a samo pozyskanie wyceny nieruchomości jest jednym z punktów do odhaczenia podczas kompletowania dokumentacji kredytowej. Czym jest wycena nieruchomości i kto ją wykonuje? 

Wycena nieruchomości to szereg czynności prawno-ekonomicznych podejmowanych przez uprawnioną osobę – rzeczoznawcę majątkowego, w celu stwierdzenia na piśmie realnej wartości nieruchomości stanowiącej zabezpieczenie kredytu. Opracowanie to nazywane operatem szacunkowym, zawiera wskazaną wartość rynkową nieruchomości – najbardziej prawdopodobną cenę jaka może wystąpić na rynku. 

Szukając odpowiedzi na tytułowe pytanie należy temat rozwinąć w kilku aspektach:

1. Analiza stanu prawnego – w oparciu o dokumenty, obserwacje i znajomość aktów prawnych regulujących zagadnienia nieruchomości bada się sytuację prawną nieruchomości i wyciąga wnioski. Zgodnie z moimi dotychczasowymi doświadczeniami najczęstsze niezgodności i problemy dotyczą rozbieżności kluczowych danych w dokumentacji, brak zapewnionego prawnie dostępu do drogi czy też samowola budowlana wymagająca legalizacji. Rzeczoznawca zwraca uwagę swojemu klientowi na te problemy.
2. Spełnienie wymagań formalnych banku lub innej instytucji finansowej – klient zaopatrzony przez rzeczoznawcę majątkowego w operat szacunkowy może skompletować pakiet dokumentów. Istotne jest podkreślenie faktu, że sięgając po usługę niezależnego rzeczoznawcy majątkowego z uprawnieniami państwowymi operat szacunkowy może być wykorzystany w wielu instytucjach finansowych.
3. Zabezpieczenie dla kredytodawcy – wycena nieruchomości pozwala bankowi lub innemu kredytodawcy ocenić wartość nieruchomości, która służy jako zabezpieczenie dla udzielonego kredytu hipotecznego. To zapewnia kredytodawcy pewność, że wartość nieruchomości pokryje wartość udzielonego kredytu, co zmniejsza ryzyko niewypłacalności kredytowej i tym samym zabezpiecza też kredytobiorcę.
4. Warunki kredytu – jeśli nieruchomość zostanie wyceniona i okaże się, że jej wartość jest wyższa niż pierwotnie zakładano, a przede wszystkim wyraźnie wyższa niż kwota kredytu to kredytobiorca może być w stanie uzyskać lepsze warunki kredytu. 
5. Przejrzystość transakcji –  w przypadku kupna lub sprzedaży nieruchomości, wycena może być kluczowa dla ustalenia uczciwej ceny i zakończenia transakcji. Pomaga to uniknąć nieporozumień i sporów między stronami.
6. Wiedza o wartości majątku – wycena nieruchomości dostarcza kredytobiorcy informacji na temat rzeczywistej wartości majątku, co może być przydatne w celach planowania i oceny stabilności finansowej.

Poza opisanymi powyżej przypadkami związanymi z transakcjami i kredytowaniem nieruchomości, fachowa wycena niezbędna jest w wielu innych sytuacjach, od spraw sądowych związanych z dziedziczeniem i podziałem majątku, przez sprawy biznesowe dotyczące środków trwałych, aż po sprawy administracyjne zmierzające do oszacowania podstawy opodatkowania. 

Odpowiadając na tytułowe pytanie należy stwierdzić, że wycena nieruchomości jest realną wartością dla zlecającego. Pozwala zyskać wiedzę na temat danej nieruchomości i zabezpieczyć się przed popełnieniem błędu. Właściwa informacja źródłowa jaką stanowi operat szacunkowy jest podstawą w podejmowaniu ważnych decyzji majątkowych i biznesowych. Oprócz tego pozwala spełnić także podstawowy warunek formalny kredytodawcy.